Luipaard

Luipaarden zijn misschien wel de mooiste van de grote Afrikaanse katten. Ze zijn ook de minste sociale en meest stille katten. Het Luipaard is een sierlijk dier met relatief korte poten en een lange staart. Het is de op één na grootste Afrikaanse kat, na de leeuw, met een gemiddeld lichaamsgewicht van tussen de 60 en 70kg. In het wild kunnen Luipaarden tot 15 jaar oud worden.

Een luipaard jaagt ’s ochtends vroeg, of in de avondschemering en gewoonlijk niet overdag. Een luipaard besluipt zijn prooi of ligt doodstil in een hinderlaag klaar om te springen. Dan, op het cruciale moment, maakt de luipaard een korte en explosieve sprint (tot 60 km/h) en werpt zich op de prooi en dood het met een beet in de hals.

Hun eten varieert van gnoe tot vis, maar ze eten toch vooral antilopen. Een Luipaard zal de vacht van het karkas van zijn prooi vaak eerst likken, voordat het gaat eten. Het begint dan te eten bij de zachte delen, de dijen of de borst. Luipaarden kunnen een prooi verplaatsen zwaarder dan zij zelf zijn. Soms slepen ze hun prooi in een boom. De boom beschermt het karkas tegen aaseters zodat de luipaard een paar dagen ongestoord ervan kan eten

Overdag rust een luipaard, soms in een boom. Dit in tegenstelling tot een jachtluipaard, die jaagt overdag (bij voorkeur vroeg in de ochtend).

Het territorium van een mannetjes luipaard kan variëren van 10 vierkante kilometer, tot honderden vierkante kilometers. De dieren bakenen het territorium af door bomen en bosjes met een urine geurspoor te markeren. Een mannetje verdedigt zijn territorium tegen andere mannetjes, maar zal het grondgebied delen met vrouwtjes.

Mannelijke en vrouwelijke luipaarden brengen slechts een korte tijd met elkaar door om te paren en vervolgens zal ieder zijn eigen weg gaan. Als het vrouwtje vruchtbaar is ruiken de mannetjes dat aan de urine. Na de paring bemoeien de mannetjes zich verder niet met het vrouwtje of de jongen. De draagtijd van een luipaard is ongeveer 3 maanden. De jongen komen ter wereld op een goed verborgen schuilplaats. De jongen wegen dan zo’n 500 gram en zijn dan nog volledig hulpeloos. Het nest bestaat gemiddeld uit zes jongen, maar slechts enkele overleven het de eerste twee jaar dat ze bij hun moeder blijven. Na anderhalf á twee jaar worden de jongen verstoten om alleen te leven. Pas na drie of vier jaar zijn ze helemaal volwassen.

De leefplaatsen van luipaarden verschillen heel erg. Zo kunnen ze ergens in een droge woestijn leven, hoewel ze ook wel in regenachtige gebieden voorkomen. Ze leven in Afrika en ook in het zuiden van Azië.

Een jachtluipaard lijkt erg op de luipaard, maar is veel slanker. De stippen van een luipaard zijn geclustert, die van het jachtluipaard zijn rond en over het hele lichaam verdeeld.

• 

“Luipaard” in lokale Afrikaanse talen:
Afrikaans: Luiperd
Zulu, Ndebele, Siswati, Xhosa, Shangaan, Tsonga en Venda: Ngwe, Ingwe
Shangaan: Ingwe
Swahili: Chui
Lozi: Ngwe